W sytuacji, gdy jedno z małżonków otrzymuje darowiznę od rodziców, naturalną reakcją może być przekonanie, że „to moje”, a drugi małżonek nie ma do tego prawa. Jednak prawo rodzinne oraz praktyka sądowa pokazują, że sprawa nie jest aż tak prosta. Dowiedz się, kiedy darowizna od rodziców może zostać włączona do majątku wspólnego oraz jakie działania warto podjąć, aby zabezpieczyć swoje interesy.
Co to jest darowizna w kontekście majątku małżonków?
Darowizna od rodziców to przekazanie środków lub rzeczy bezpłatnie, najczęściej w formie umowy darowizny (lub innej czynności prawnej) na rzecz jednego z małżonków. Zgodnie z przepisem art. 33 pkt 2 Kodeks rodzinny i opiekuńczy (k.r.o.), przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę należą do majątku osobistego obdarowanego, chyba że darczyńca postanowił inaczej.
W rezultacie:
- Jeżeli rodzice przekazali darowiznę konkretnie jednemu z małżonków, bez wskazania udziału drugiego — zwykle traktuje się ją jako majątek osobisty tego małżonka.
- Jeżeli darczyńca określił wyraźnie, że darowizna ma służyć obecnemu małżonkowi lub była skierowana na rzecz obojga — może to oznaczać, że przedmiot darowizny wchodzi do majątku wspólnego.
Świadomość tej różnicy ma kluczowe znaczenie, gdy przychodzi czas na rozliczenie darowizny przy podziale majątku.
Dlaczego jest to ważne?
Dla małżonków znaczenie ma to, czy dana darowizna została zakwalifikowana jako majątek wspólny — bo:
- W przypadku ustania wspólności majątkowej (np. rozwód, separacja) majątek wspólny dzieli się zwykle po połowie (chyba że ustalono inaczej).
- Jeżeli darowizna pozostała majątkiem osobistym jednego z małżonków, drugi małżonek nie otrzyma udziału w niej.
- Natomiast jeśli darowizna w praktyce została wykorzystana na nabycie składnika majątku wspólnego (np. mieszkania), choć formalnie była przeznaczona tylko jednemu z małżonków — może powstać obowiązek rozliczenia się między małżonkami (np. nakład z majątku osobistego na majątek wspólny).
W praktyce kancelarii prawa rodzinnego sprawa wygląda tak: klient zgłasza, że otrzymał darowiznę, ale nie jest pewny, czy i w jakim zakresie jego małżonek ma prawo do udziałów — co czyni temat bardzo istotnym.
Jak wygląda proces oceny i ewentualnego rozliczenia?
Po stronie profesjonalnej obsługi (jak w ofercie kancelarii) krok po kroku można wyróżnić:
- Analiza dokumentów – umowy darowizny, ruchy płatnicze, księgi wieczyste, umowy kredytowe.
- Ustalenie intencji darczyńcy – czy było wyraźne postanowienie, że darowizna na rzecz jednego z małżonków ma pozostać w majątku osobistym, czy została skierowana na wspólne potrzeby.
- Ustalenie całokształtu okoliczności faktycznych – kto władał składnikiem majątku, kto korzystał, kto ponosił koszty utrzymania.
- Wyliczenie ewentualnej kwoty do rozliczenia – jeśli darowizna wpłynęła na majątek wspólny, drugi małżonek może żądać uwzględnienia tego w podziale (np. zwiększenia udziału, zwrotu nakładów).
- Prowadzenie negocjacji lub postępowania sądowego w razie sporu – najlepiej ze wsparciem kancelarii obeznanej w sprawach cywilnych i rodzinnych.
Podsumowanie ważnych informacji o darowiznach i wspólnym majątku
- Darowizna od rodziców zwykle wchodzi do majątku osobistego obdarowanego, chyba że darczyńca w umowie stwierdził inaczej.
- Jeżeli darowizna została przeznaczona dla obojga małżonków lub użyta na majątek wspólny, wówczas może wejść do majątku wspólnego i podlegać podziałowi.
- W praktyce kluczowe są dokumenty (umowa darowizny, przelewy), sposób użycia środków i zachowanie małżonków.
- W razie sporu pomoc prawna (jak w przypadku oferty kancelarii) pozwala na przeprowadzenie analizy oraz skuteczne rozliczenie darowizny przy podziale majątku.
- Działanie z odpowiednim wyprzedzeniem i dokumentowanie intencji darczyńcy może zabezpieczyć obdarowanego przed koniecznością niespodziewanego rozliczenia.
FAQ
Czy darowizna przekazana na konto wspólne automatycznie staje się majątkiem wspólnym?
Nie zawsze – o tym, do jakiego majątku należy darowizna, decyduje przede wszystkim wola darczyńcy i treść umowy darowizny. Przelew na konto wspólne może jednak utrudnić późniejsze udowodnienie, że miała to być darowizna wyłącznie dla jednego z małżonków.
Czy darowizna wykorzystana na zakup mieszkania podlega później podziałowi?
Jeżeli środki z darowizny zostały przeznaczone na zakup nieruchomości wspólnej, powstaje obowiązek rozliczenia nakładów. Obdarowany małżonek może wówczas domagać się zwrotu środków podczas podziału majątku.
Jak udowodnić, że darowizna była przeznaczona tylko dla jednego małżonka?
Najlepszym dowodem jest umowa darowizny, w której wyraźnie wskazano obdarowanego małżonka. Dodatkowym argumentem mogą być dowody przelewu oraz zeznania świadków potwierdzające intencję darczyńcy.
