Wyłączenie odpowiedzialności karnej

Wyłączenie odpowiedzialności karnej kompleksowo

W trakcie naszego życia spotykamy się z sytuacjami i zachowaniami społecznymi w różnych sferach życia osobistego i społecznego, które to czyny mogą sprawiać wrażenie czynów nagannych, niebezpiecznych i przestępczych podlegających w naszej ocenie karze. Kodeks karny przewiduje i reguluje takie sytuacje, w których odpowiedzialność karna jest wyłączona pomimo, iż mamy do czynienia z czynem naruszającym prawo karne. Są to okoliczności wyłączające bezprawność i okoliczności wyłączające winę

Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną można podzielić na 3 grupy:

1. okoliczności wyłączające bezprawność czynu,
2. okoliczności wyłączające winę,
3. okoliczności wyłączające społeczną szkodliwość czynu.

Okoliczności wyłączające bezprawność to takie okoliczności, przy których czyn wypełniający znamiona przestępstwa nie jest jednak w rzeczywistości przestępstwem, ponieważ na mocy przepisu prawnego lub utartej praktyki takie działania uważane są za zgodne z prawem i zaistniałe okoliczności wyłączają bezprawność czynu.

Do okoliczności tych zalicza się m.in.:

1. obronę konieczną,
2. stan wyższej konieczności,
3. działanie w ramach uprawnień lub obowiązków,
4. zgodę dysponenta dobrem,
5. czynności lecznicze,
6. dozwolone ryzyko nowatorstwa np. eksperyment medyczny, techniczny, ekonomiczny
7. uprawianie sportu.

Okoliczności wyłączające winę to takie okoliczności , w przypadku zaistnienia których czyn pozostaje wprawdzie bezprawny, ale nie jest przestępstwem ze względu na brak zawinienia.

Okolicznościami takimi są:

1. niepoczytalność;
2. błąd co do faktu;
3. nieświadomość bezprawności czynu;
4. rozkaz przełożonego.

W przypadku niepoczytalności sprawca czynu zabronionego nie popełnia przestępstwa z powodu wyłączenia winy. Do okoliczności wyłączających winę zalicza się przede wszystkim stan wyższej konieczności, stan niepoczytalności i poczytalności ograniczonej. Przepisu tego nie stosuje się jednak, gdy sprawca wprowadził się w stan nietrzeźwości lub odurzenia powodujący wyłączenie lub ograniczenie poczytalności, które przewidywał albo mógł przewidzieć.

W przypadku wyłączenia odpowiedzialności karnej postępowania nie wszczyna się a wszczęte umarza. W toku postępowania sądowego Sąd wówczas wydaje co do zasady wyrok uniewinniający.

Jesteśmy do Państwa dyspozycji.